ΑΝΑΣΤΑΣΙΣ                                                                                                              

Ἡ Ἀνάσταση, κατὰ τὴν Ὀρθόδοξη βυζαντινὴ παράδοση, εἶναι ἡ εἰς Ἄδου κάθοδος, ὅπου ὁ Ἰησοῦς λύει τὰ δεσμὰ τοῦ Ἄδου καὶ ἐγείρει τοὺς πρωτοπλάστους  καὶ τοὺς δικαίους.

Σὲ βραχῶδες τοπίο, στὸ κάτω μέρος τοῦ ὁποίου χαίνει ἕνα σκοτεινὸ σπήλαιο, κεντρικὰ εἰκονίζεται ὁ Ἰησοῦς μέσα σὲ δόξα. Ἐγείρει, ἀπὸ τὰ μνήματά τους,  μὲ τὸ ἕνα χέρι τὸν Ἀδάμ καὶ μὲ τὸ ἄλλο τὴν Εὔα, ἤ, σὲ ἄλλη παράσταση, κρατεῖ στὸ ἀριστερὸ Σταυρὸ ἢ εἰλητάριο καὶ μὲ τὸ δεξὶ ἐγείρει τὸν Ἀδάμ, ἐνῷ ἡ Εὔα, ἔχοντας ἤδη ἐγερθεῖ, εἰκονίζεται σὲ στάση εὐχαριστίας. Ἐκατέρωθεν τοῦ Ἰησοῦ, δυὸ ὁμάδες δικαίων, σὲ ὄρθια στάση, ἀνάνεσά τους ξεχωρίζουν ὁ  Ἰωάννης ὁ  Πρόδρομος, ὁ δίκαιος  Ἄβελ (κρατῶν τὴν ποιμενική του ῥάβδο), ὁ Μωϋσῆς μὲ τὶς πλάκες τοῦ Νόμου κ’ οἱ προφητάνακτες  Δαυΐδ καὶ  Σολομών.

Κάτω ἀπὸ τὰ πόδια τοῦ Ἰησοῦ, στὸ σπήλαιο,  βρίσκονται οἱ σπασμένες πύλες τοῦ ἄδου, ἡ μιὰ πάνω στὴν ἄλλη σὲ σχῆμα «Χ» ἢ Σταυροῦ, γύρω διαλυμένες οἱ ἀλυσίδες καὶ οἱ κλειδαριές του,  καὶ ὁ ἴδιος ἡμίγυμνος καὶ σιδηροδέσμιος, συνήθως νεκρός, ἤ σὲ ἄλλη σύνθεση, δύο  μορφές, ὁ ἄδης καὶ ὁ σατανᾶς, τρομαγμένοι.

Μὴ συγχέομε, λοιπόν, τὴν Ὀρθόδοξη παράσταση μὲ τὴν δυτικότροπη, ἡ ὁποία  ἔχει τὸν Ἰησοῦ κινούμενο πρὸς τὸν οὐρανό, μὲ λάβαρο καὶ ἡμίγυμνο. Ἡ δεύτερη, παρουσιάζει ἕναν «ὑπερήρωα», ποὺ θριαμβεύει γιὰ λογαριασμό Του. Ἡ πρώτη ἀποδίδει τὸ νόημα τῆς ἑορτῆς, ὅτι, δηλαδή, ὁ Ἰησοῦς ἀναστήθηκε γιὰ νὰ συναναστήσῃ τὴν ἀνθρώπινη φύση.