Η  ΠΡΟΣΚΥΝΗΣΙΣ  ΤΩΝ  ΜΑΓΩΝ

κείμενο τῆς Μαριάννας Ἐλευθερίου

Β΄ μέρος

Ἀπὸ τὴν Εὐαγγελικὴ περιγραφὴ τῶν γεγονότων, μὲ τὶς λέξεις “οἰκίαν” καὶ “παιδίον”, φαίνεται πὼς ἡ προσκύνηση ἔγινε σὲ σπίτι καὶ ὄχι στὴ φάτνη, μάλιστα ὁ Ἰησοῦς δὲν ἦταν βρέφος ἀρτιγέννητο ἀλλὰ λίγο μεγαλύτερος. Ἡ καλλιτεχνικὴ ἀπεικόνιση τῆς Γεννήσεως διαφέρει κατὰ πολὺ ἀπὸ τὴν περιγραφὴ αὐτή, γιὰ συμβολικοὺς λόγους. Ἐπίσης, νεώτεροι μελετητές ἀναφέρουν πὼς ὁ ἀστέρας στὴν πραγματικότητα εἶναι δύο φαινόμενα. Τὸ πρῶτο ἔγινε ὁρατὸ ἀπὸ τοὺς μάγους ὅσο βρίσκονταν στὴν πατρίδα τους. Τὸ δεύτερο, ὅμοιο μὲ τὸ πρῶτο, καθότι στὸ κείμενο τοῦ Ματθαίου γράφεται “ὁ ἀστηρ ὅν εἶδον ἐν τῇ ἀνατολῇ”, τὸ εἶδαν καθ’ ὅδὸν γιὰ τὴ Βηθλεέμ. Ἔτσι ἐξηγεῖται καὶ ἡ φράση τοῦ κειμένου “ἰδόντες δὲ τὸν ἀστέρα ἐχάρησαν χαρὰν μεγάλην σφόδρα”, δηλαδὴ ξαναεἶδαν κάτι ποὺ γιὰ κάποιο χρονικὸ διάστημα δὲν ἔβλεπαν, διότι ἂν ἐπρόκειτο γιὰ ἕνα διαρκὲς φαινόμενο δὲν εἶχαν λόγο νὰ χαροῦν ἐξαιρετικά. 

 Γιὰ τὸ ἴδιο τὸ φαινόμενο ἔχουν γίνει ἀρκετὲς ἀπόπειρες προσδιορισμοῦ του, ἄν δεχθοῦμε πὼς θὰ μποροῦσε νὰ ἔχῃ καὶ ἐπιστημονικὴ περιγραφή. Ἀντικείμενο μὲ τὶς ἰδιότητες τοῦ ἀστέρος τὴς Βηθλεέμ, δηλαδὴ μὲ κίνηση ἐμφανῆ καὶ στάση σὲ συγκεκριμένο τόπο -κανένα οὐράνιο φαινόμενο δὲν μπορεῖ νὰ δείξῃ μία περιορισμένη ἔκταση στὴ γῆ, οἰκία ἢ ἀκόμα καὶ οἰκισμό -, εἶναι ὁ σφαιρικὸς κεραυνός, σπάνιος καὶ ἰδιαίτερος (ἀσυνήθιστα καὶ ξεχωριστὰ φυσικὰ φαινόμενα ἔχουν ὑπηρετήσει ἀρκετὲς φορὲς τὸ θεῖο θέλημα, π.χ. κατακλυσμός, οὐράνιο τόξο κ. ἄ.) Πάντως, κατὰ τὸν Ἅγιο Δαμασκηνὸ τὸν Στουδίτη, “ακόμα κι ἂν ἦταν φυσικὸ φαινόμενο, συνέβη τὴ δεδομένη χρονικὴ στιγμὴ μὲ θεία παρέμβαση”.
 

 
Ὁ ἀποσυμβολισμὸς τοῦ γεγονότος ἀφορᾷ στοὺς μάγους καὶ στὰ προσφερθέντα δῶρα. Στὶς διαφορετικὲς ἡλικίες τους καὶ στὴν προέλευσή τους ἀπὸ περιοχὴ καὶ πολιτισμὸ ἀλλότρια τοῦ ἰουδαϊκοῦ, δίδεται ἡ ἑρμηνεία πὼς κάθε ἀνθρωπος ἀναζητᾷ τὴν ἀλήθεια, ἀνεξάρτῆτως ἡλικίας ἢ καταγωγῆς. Ἀκόμα, ἡ ὑψηλὴ κοινωνικὴ θέση καὶ ἡ μεγάλη παιδεία τους, δὲν τοὺς ἐμποδίζει νὰ δεχθοῦν τὴν ἴδια ἀλήθεια ποὺ ἀποκαλύφθηκε καὶ σὲ ἀνθρώπους ταπεινοὺς καὶ ἀγραμμάτους (τοὺς ποιμένες ποὺ ἀγρυπνοῦσαν τὴν νύκτα τῆς Γεννήσεως). Ἴσως, μόνο, ὁ δρόμος τῆς ἁπλότητος νὰ ὁδηγῇ πρὸς τὴν ἀλήθεια συντομώτερα ἀπ’ ὅτι ὁ δρόμος τῆς ἀνθρώπινης σοφίας. Ἀπὸ τὰ δῶρα, ὁ χρυσὸς προσφέρεται γιὰ τὴ βασιλικὴ ἰδιότητα τοῦ Χριστοῦ καὶ ὠς σύμβολο ἀρετῆς, ὁ λίβανος προσφέρεται γιὰ τὴν θεότητα καὶ ὥς σύμβολο προσευχῆς, ἡ σμύρνα (μύρο) ἀπευθύνεται στὸ πάθος καὶ τὴν ἀνθρώπινη φύση. Ὁ συνδυασμός τους φανερώει πὼς οἱ μάγοι προσκύνησαν Θεὸ καὶ ὄχι ἕναν ἁπλὸ ἐπίγειο βασιλέα στὸ πρόσωπο τοὺ Χριστοῦ.