Η  ΠΡΟΣΚΥΝΗΣΙΣ  ΤΩΝ  ΜΑΓΩΝ

κείμενο τῆς Μαριάννας Ἐλευθερίου

Α΄ μέρος

Τὴν εἰκοστὴ πέμπτη Δεκεμβρίου, μαζὶ μὲ τὴν κατὰ σάρκα γέννηση τοῦ Χριστοῦ, θυμόμαστε καὶ τιμοῦμε τὴν προσκύνηση τῶν μάγων. Τὸ γεγονὸς ἐμπνέει καὶ ἀξιοποιεῖται καλλιτεχνικὰ στὴν ὑμνολογία, στὴν εἰκονογραφία (ἁγιογραφία, ψηφιδωτὸ) καὶ στὴν γλυπτική. Ἐνδεικτικά, οἱ μάγοι εἰκονίζονται συνομιλοῦντες μὲ τὸν Ἡρώδη (σπάνια σύνθεση), ἐπίσης στὴ Γέννηση τοῦ Χριστοῦ, στὸ βάθος, ὁπου ἔφιπποι ἀκολουθοῦν τὸν ἀστέρα ἢ Ἄγγελο -σπάνια ἔφιππο- ποὺ τοὺς ὁδηγεῖ, ἢ σὲ ξεχωριστὴ παράσταση νὰ προσφέρουν τὰ δῶρα τους στὸν μικρὸ Ἰησοῦ ποὺ βρίσκεται στὴν ἀγκαλιὰ τῆς Μητέρας Του. Στὴν ὑμνολογία, ἀναφέρονται καὶ στὸν Ἀκάθιστο Ὕμνο (Ι , Κ ), καὶ βέβαια σὲ πληθώρα χριστουγεννιάτικων ὕμνων. Λόγῳ τῆς σημασίας τῆς προσκυνήσεώς τους, θὰ ἀφιερώσωμε, γιὰ τὴν περιγραφὴ κ’ ἐξήγηση, ἰδιαίτερο κείμενο. 

 Οἱ μάγοι ἦταν, στοὺς ἀρχαίους Πέρσες καὶ Μήδους, ἱερεῖς μὲ καθήκοντα πολὺ εὐρέα, ἀπὸ τὴν φροντίδα γιὰ τὰ θρησκευτικὰ θέματα, τὴν φύλαξη τῶν ἐπιστημονικῶν γνώσεων καὶ τῆς συγκεντρωμένης πείρας τῆς φυλῆς τους, ὡς τὴν ἑρμηνεία τῶν φυσικῶν φαινομένων καὶ τὴ μελέτη τῶν οὐρανίων σωμάτων. Ἡ ἐπιῤῥοή τους καὶ ἐπὶ πολιτικῶν ζητημάτων ἦταν σημαντική. Ἡ σημασία τῆς λέξεως “μάγος” δὲν εἶχε καμμία σχέση μὲ τὴν σημερινή.

Σύμφωνα μὲ τὴ διήγηση τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Ματθαίου, μάγοι “ἀπὸ ἀνατολῶν” ἦλθαν στὰ Ἱεροσόλυμα διότι εἶδαν στὴν ἀνατολὴ τὸν ἀστέρα τοῦ τεχθέντος βασιλέως τῶν Ἰουδαίων κ’ ἔφθασαν γιὰ νὰ τὸν προσκυνήσουν. Μετὰ τὴν συνομιλία τους μὲ τὸν Ἡρώδη, κατὰ τὴν πορεία τοὺς πρὸς τὴν ἀναζήτηση τοῦ Ἰησοῦ, ὁ ἀστέρας, ποὺ εἶδαν στὴν ἀνατολή, τοὺς ὁδηγοῦσε μέχρι ποὺ στάθηκε ἐπάνω ἀπ’ τὴν οἰκία ὅπου βρισκόταν “τὸ παιδίον”. Μόλις εἶδαν τὸν ἀστέρα οἱ μάγοι χάρηκαν πολύ, καὶ εἰσερχόμενοι στὸ σπίτι προσκύνησαν τὸν μικρὸ Ἰησοῦ καὶ τοῦ προσέφεραν τὰ δῶρα τους, χρυσόν, λίβανον καὶ σμύρναν.

 

Στὴ διήγηση αὐτὴ δὲν ἀναφέρεται ἡ πατρίδα τῶν μάγων, οὔτε ὁ ἀριθμὸς ἢ τὰ ὀνὀματά τους. Μεταγενέστεροι μελετητὲς τῶν Εὐαγγελίων τοὺς λέγουν Ἄραβες, Πέρσες ἢ Χαλδαίους, τοὺς ἀριθμοῦν σὲ τρεῖς, κατ’ ἀντιστοιχία μὲ τὰ δῶρα (παρ’ὅλο ποὺ ὑπάρχουν παραδόσεις καὶ γιὰ τέταρτον, κατὰ τὴν ἐκκίνηση τοῦ ταξιδιοῦ τους, ποὺ δὲν ἔφθασε νὰ προσκυνήσει μὲ τοὺς τρεῖς, ὀνόματι ἴσως Ἀρταβάν), καὶ τοὺς ὀνομάζουν Βιθισαρεά, Μελχιώρ, Γεθασπώ (7ος – 8ος αι.) ἢ, κατὰ τὴν ἐπικρατέστερη ἐκδοχή, (Γ)κασπάρ (=θησαυροφύλαξ), Βαλτάσαρ (=ὁ Βὰλ προστάτης τοῦ βασιλέως) καὶ Μελ(ι)χιώρ (=ὁ βασιλεὺς τῆς πόλεως ἢ τῆς Περσίας)(9ος αι.). 

συνεχίζεται