ΔΟΜΗΝΙΚΟΣ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΣ

Α΄ μέρος

Ἀναφέρω σὲ προηγούμενο κείμενο ὅτι σήμερα ἡ ἁγιογραφία πάλι ἔχει χάσει τὴ λάμψη της, πὼς οἱ τεχνῖτες εἶναι λίγοι. Δὲν θὰ κάνω ὀνοματικὴ ἀναφορὰ στοὺς σημερινούς, λοιπόν, παρὰ εὐχὴ νὰ εἶναι πάντα καλοφωτισμένοι καὶ τὰ ἐργαστήριά τους γεμάτα. Θὰ ἀναφερθῶ, ὅμως, σ’ ἕναν χθεσινὸ καλλιτέχνη, στολίδι τῶν καλλιτεχνῶν καὶ τῆς Ἑλλάδας: τὸν Δομήνικο Θεοτοκόπουλο. Ὄχι ἀσφαλῶς γιὰ ν’ ἀσκήσω κριτική -μὲ τί πέννα;- ἀλλὰ γιὰ νὰ τονίσω ὅσο μπορῶ, τὴ δύναμη τῆς  ἑλληνικῆς τέχνης.



Γέννημα θρέμμα τῆς Κρήτης, ὅπου ἡ πνευματικὴ καὶ καλλιτεχνικὴ  μόρφωση ἐκεῖνο τὸν καιρὸ (μέσα 16^ου αἰ. ) ἔφτανε σὲ ὕψη ὑπὸ τὴ βυζαντινὴ ἐπιῤῥοή, ἐκεῖ πῆρε τὰ πρώτα καλλιτεχνικὰ μαθήματα βυζαντινῆς ἁγιογραφίας (στὰ ἐργαστήρια τοῦ, σὲ μεγάλη πνευματικὴ καὶ καλλιτεχνικὴ ἀκμὴ εὐρισκόμενου, Σιναϊτικοῦ Μετοχίου τῆς Ἁγίας Αἰκατερίνης στὸ Ἠράκλειο, ὅπου ἐγνώρισε καὶ τὸ πνεῦμα τῆς αὐστηρῆς θρησκευτικῆς πίστης καὶ τοῦ ἀσκητικοῦ βίου, πνεῦμα ποὺ δείχνει μὲ τὰ ἔργα του ὅτι εἶχε κατανοήσει πλήρως), καὶ τὰ κράτησε σὰν βάση γιὰ ὅλη τὴν μετέπειτα ζωή του. Ζωὴ λαμπρή, κοπιαστική, πολυτάραχη, ἀλλὰ πάντα μέσα στὸν μανδύα τῆς χώρας του. Ἐργάστηκε, ἀναδείχτηκε, τιμήθηκε, μακριὰ ἀπὸ τὴν πατρίδα, ποὺ ὅμως  εἶχε κρατήσει στὴν καρδιά του. Γεμᾶτος χαρὰ καὶ ὑπερηφάνεια ὑπογράφει τὰ ἔργα του ἑλληνικά : «Δομήνικος Θεοτοκόπουλος Κρὴς ὁ δείξας», « Δομήνικος Θεοτοκόπουλος ἐποίει». Ἔτσι ὑπογράφομε τὰ ἔργα μας οἱ ἁγιογράφοι. Ξεκάθαρα, δὲν ἀποποιεῖται τὴν ἑλληνικότητα οὔτε τὴν καλλιτεχνικὴ βυζαντινὴ του βάση.

Παιδὶ γύρω στὰ εἴκοσι ἔφτασε πρῶτα στὴ Βενετία, ἄξιο κέντρο πολιτισμοῦ καὶ μὲ μεγάλη ἑλληνικὴ παροικία, νὰ γνωρίσῃ μιὰ ἄλλου εἴδους τεχνικὴ ποὺ ἀνθοῦσε ἐκεῖ. Φιλόδοξος μὰ καὶ ταλαντοῦχος, δὲν ἀρκεῖται στὰ πρῶτα ἐργαστήρια ποὺ συναντᾷ, ἀλλὰ μὲ μεγάλη προσπάθεια καὶ ἀγῶνα γράφεται στὴ σχολὴ τοῦ σπουδαίου Ἰταλοῦ δημιουργοῦ τῆς ἐποχῆς, Τισιανοῦ. Ἐκεῖ ξεκινάει μεγάλα ἔργα, ἀφοῦ μαθαίνει τόσα μυστικὰ τῆς ἀναγεννησιακῆς τέχνης, πάλι ὅμως τὸ ἀνήσυχο πνεῦμα του δὲν ἰκανοποιεῖται. Μαθητεύει κοντὰ στὸν μεγάλο ζωγράφο Τιντορέττο, ποὺ ἐπηρεάζει πολὺ τὸν νεαρὸ καλλιτέχνη. Παρ’ ὅλα αυτά, καμιὰ νέα τεχνοτροπία δὲν τὸν γεμίζει ὅπως ἡ ψυχή του καὶ ἡ καλλιτεχνική του ἰδιοφυΐα ζητάει. 

συνεχίζεται