ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗ

Ἑορτὴ εἰς ἀνάμνησιν τῆς ἐπιφοιτήσεως τοῦ Ἁγίου Πνεύματος στοὺς συναχθέντες μαθητὲς τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ στὴν Ἱερουσαλήμ, πενήντα ἡμέρες μετὰ τὴν Ἀνάσταση. Τὸ Ἅγιο Πνεῦμα ὡς πύρινες γλῶσσες ἐφάνη καὶ κάθισε μία στὸν κάθε ἕναν. Τότε, φωτισμένοι οἱ Ἀπόστολοι, ἄρχισαν νὰ μιλᾶνε τὸ θεῖο λόγο σὲ ὅλες τὶς τότε γνωστὲς γλῶσσες. Ὁ παρευρισκόμενος κόσμος ἔμεινε ἔκθαμβος καὶ ἐκστατικὸς ἀπορῶντας γιὰ τὸ γεγονός.

Ἡ ἀρχαιότερη ἐκκλησία ὀνόμαζε Πεντηκοστὴ ὅλο τὸ χρονικὸ διάστημα τῶν πενήντα ἡμερῶν ἀπό τὴν Κυριακὴ τὴς Ἀναστάσεως, θεωροῦσε δὲ ἑορταστικὴ καὶ χαρμόσυνη ὅλη την διάρκεια, ἐνῶ γίνονταν βαπτίσεις κατηχουμένων.

Εἰκονογραφικὰ ἡ παράσταση ἔχει στὸ ἄνω μέρος τμῆμα κύκλου, κυανωποῦ χρώματος, ποὺ συμβολίζει τὸν οὐρανό. Ἀπό ἐκεῖ ἐκπορεύονται ἀκτῖνες, μὲ πύρινες γλῶσσες (ὅπως ἐμφανίστηκε τότε τὸ Ἅγιο Πνεῦμα) στὸ κάτω ἄκρο τους, πάνω στίς κεφαλές τῶν Ἀποστόλων.

Οἱ Ἀπόστολοι κάθονται σὲ πεταλοειδὲς ἕδρανο μὲ ὑποπόδιο καὶ χαμηλὸ ἐρεισίνωτο, κρατοῦν δὲ στὰ χέρια τους οἱ τέσσερις Εὐαγγελιστὲς καὶ ὁ Παῦλος κλειστοὺς κώδικες (κώδικας= χειρόγραφο μὲ τὴ μορφὴ σημερινοῦ βιβλίου), οἱ ὑπόλοιποι κλειστὰ εἰλητάρια. Οἱ κώδικες καὶ τὰ εἰλητάρια συμβολίζουν τὴ διδασκαλία τοῦ θείου λόγου. Ὅπως στὴν εἰκόνα τῆς Ἀναλήψεως, καὶ ἐδῶ οἱ Μαθητὲς ποὺ φαίνονται δὲν εἶναι οἱ Δώδεκα τοῦ ἀμέσου κύκλου τοῦ Χριστοῦ. Ὁ Παῦλος καὶ οἱ Εὐαγγελιστὲς Μάρκος καὶ Λουκᾶς τοποθετήθηκαν τιμητικά, ὡς ξεχωριστὰ μέλη τῆς Ἐκκλησίας, παρ’ όλο ποὺ φυσικὰ ὁ Παῦλος ἀπουσίαζε, στὴν πραγματικότητα.

 

Κάτω αὐτῶν, σὲ σκοτεινόχρωμο βάθος, βλέπομε γέροντα μὲ βασιλικὴ στολή, ποὺ κρατᾷ ἀνοικτόχρωμο ὕφασμα καὶ μέσα τοποθετημένα δώδεκα τυλιγμένα εἰλητάρια. Ἔτσι συμβολίζεται ὁ κόσμος, ποὺ βρίσκεται στὸ σκοταδι τῆς ἄγνοιας, ἀλλὰ θὰ δεχθῇ τὸ φωτεινὸ κήρυγμα τῶν Ἀποστόλων.

Πίσω καὶ στὸ βάθος κτήριο, ποὺ ὑποδηλώνει ἐσωτερικὸ χῶρο, τὸ ὑπερῶο, ὅπου ἔλαβε χώρα τὸ γεγονὸς.

Ἀπὸ τὴν εἰκόνα ἀπουσιάζουν ὅλοι οἱ παριστάμενοι πιστοί, οἱ ὁποῖοι κι αὐτοὶ φωτίστηκαν ἀπὸ τὸν Παράκλητο, βέβαια, μεταξύ τους καὶ ἡ Παναγία. Ἡ παρουσίαση μόνο τῶν Μαθητῶν γίνεται γιὰ νὰ τονιστῇ τὸ ὅτι ἐκεῖνοι θὰ κηρύξουν τὸ Εὐαγγέλιο στὴν οἰκουμένη, δηλαδὴ εἰκονίζονται ὡς ἀντιπρόσωποι καὶ διδάσκαλοι ὅλων τῶν Χριστιανῶν.